Kim był Zbigniew Lew-Starowicz?
Prof. Zbigniew Lew-Starowicz był jednym z najbardziej rozpoznawalnych polskich psychiatrów i seksuologów, którego wpływ na rozwój tej dziedziny w Polsce trudno przecenić. Urodził się 25 października 1943 roku w Sieradzu, a zmarł 13 września 2024 roku w Strzeniówce. Przez dziesiątki lat pełnił funkcję krajowego konsultanta w dziedzinie seksuologii, był założycielem Polskiego Towarzystwa Seksuologicznego i autorem setek publikacji naukowych oraz popularnonaukowych. Jego nazwisko stało się synonimem seksuologii w Polsce, choć część jego metod i poglądów wywoływała gorące spory.
Droga zawodowa i osiągnięcia naukowe
Lew-Starowicz ukończył medycynę w Wojskowej Akademii Medycznej w Łodzi w 1966 roku, a później filozofię na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W 1981 roku obronił doktorat z seksuologii, a już pięć lat później habilitował się z psychiatrii. W 2015 roku otrzymał tytuł profesora nauk medycznych. Pracował m.in. w Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie oraz w Centrum Medycznym Kształcenia Podyplomowego, gdzie kierował Zakładem Seksuologii Medycznej i Psychoterapii.
Jego dorobek naukowy obejmował nie tylko prace akademickie, ale także liczne programy telewizyjne, w których popularyzował wiedzę o seksualności. Dzięki temu stał się postacią rozpoznawalną nie tylko w środowisku medycznym, lecz także wśród szerokiej publiczności.
Centrum Terapii Lew-Starowicz – miejsce pomocy i edukacji
Założone przez prof. Lew-Starowicza Centrum Terapii w Warszawie stało się ważnym ośrodkiem wsparcia psychologicznego i seksuologicznego. Oferowało kompleksową pomoc w zakresie zaburzeń seksualnych, trudności w relacjach partnerskich oraz problemów psychicznych. W centrum prowadzono również specjalistyczne szkolenia dla lekarzy i psychologów, w tym Szkołę Terapii Seksualnej.
Mimo że placówka cieszyła się uznaniem wielu pacjentów, jej metody – podobnie jak niektóre opinie samego profesora – wzbudzały kontrowersje.
Kontrowersyjne poglądy i przeprosiny
Prof. Lew-Starowicz przez lata głosił tezy, które dzisiaj budzą sprzeciw. W latach 80. twierdził, że nawet 30% gwałtów może być prowokowanych przez kobiety – co spotkało się z ostrą krytyką środowisk feministycznych. Jego wypowiedzi na ten temat cytowano jeszcze długo po tym, jak zostały wypowiedziane, stając się przedmiotem debaty społecznej.
Innym ciemnym punktem w jego karierze było stosowanie terapii konwersyjnych wobec osób homoseksualnych. W latach 70. i 80. część z jego pacjentów poddawano elektrowstrząsom, co dziś uznaje się za metodę wysoce szkodliwą i nieetyczną. W 2015 roku publicznie przeprosił osoby LGBT za swoją dawną praktykę, przyznając, że kierował się ówczesną, błędną wiedzą medyczną.
Zaangażowanie w sprawę Roman Polańskiego
Seksuolog w 2009 roku zabrał głos w obronie reżysera Roman Polańskiego, oskarżonego o gwałt na 13-letniej dziewczynce w 1977 roku. Argumentował, że Polański nie był pedofilem, a winę częściowo zrzucał na matkę ofiary. To stanowisko również spotkało się z krytyką, zwłaszcza w kontekście praw ofiar przemocy seksualnej.
Życie prywatne i autobiografia „Pan od seksu”
W 2013 roku Lew-Starowicz opublikował autobiografię „Pan od seksu”, w której zdradził wiele osobistych szczegółów z życia. Opowiadał o rodzinie – rodzicach, którzy żyli w wielkiej miłości, o swoich niecodziennych imionach rodzeństwa (Alma Tomira i Maur Sulimir) oraz o życiu zawodowym pełnym wyzwań.
W książce przyznał, że kariera pochłaniała go na tyle, że brakowało mu czasu dla najbliższych. Wspominał również o swoim zamiłowaniu do muzyki, szczególnie latynoskiej, i zabawach w DJ-a na przyjęciach. Żartobliwie obalał także mity o swojej ogromnej fortunie, wyjaśniając, że większość zarobionych pieniędzy przeznaczał na spłaty kredytów.
Ostatnie lata i śmierć profesora
Prof. Lew-Starowicz zmarł 13 września 2024 roku w wieku 80 lat. Przez ostatnie dekady życia pozostawał aktywny zawodowo, choć jego niektóre metody i poglądy traciły na aktualności. Pogrzeb odbył się w Warszawie, a pożegnali go zarówno współpracownicy, jak i pacjenci, dla których jego praca miała ogromne znaczenie.
Dziedzictwo Lew-Starowicza – wpływ i spuścizna
Mimo kontrowersji prof. Zbigniew Lew-Starowicz na zawsze zapisał się w historii polskiej medycyny jako pionier seksuologii. Jego badania i publikacje przyczyniły się do rozwoju tej dziedziny, a jego osobowość sprawiła, że temat seksualności przestał być tabu w Polsce.
Jednocześnie jego biografia to przykład, jak zmieniały się standardy etyki medycznej i społeczne postrzeganie takich kwestii jak prawa osób LGBT czy ofiar przemocy seksualnej. Dziś część jego teorii i metod jest odrzucana, ale nie sposób odmówić mu roli w kształtowaniu debaty na temat seksualności w Polsce.
Jego Centrum Terapii nadal działa, a współpracujący z nim specjaliści kontynuują część jego idei – choć w zmodyfikowanej, dostosowanej do współczesnych standardów formie. W ten sposób Lew-Starowicz pozostaje obecny w polskiej seksuologii nawet po swojej śmierci.
Nazywam się Michał Stajeski i piszę artykuły na bloga o rodzicach. Moje teksty są poświęcone wyzwaniom, radościom oraz trudnym momentom związanym z wychowywaniem dzieci. Z pasją dzielę się swoimi doświadczeniami, przemyśleniami i poradami, które mogą pomóc innym rodzicom.