Zgaga w ciąży – co ją powoduje?
Zgaga w ciąży to bardzo częsta dolegliwość, z którą mierzy się większość przyszłych mam, niezależnie od wieku czy ogólnego stanu zdrowia. Choć może pojawić się już w pierwszych tygodniach, zazwyczaj nasila się wraz z postępem ciąży, szczególnie w trzecim trymestrze. Głównym winowajcą są burzliwe zmiany hormonalne, zwłaszcza wzrost poziomu progesteronu. Progesteron wpływa na rozluźnienie mięśni przewodu pokarmowego, w tym dolnego zwieracza przełyku, co ułatwia cofanie się kwaśnej treści żołądkowej do przełyku i wywołuje uczucie palenia. Dodatkowym czynnikiem jest powiększająca się macica, która uciska na żołądek, zmienia jego położenie i podnosi ciśnienie śródbrzuszne. Czynniki te skutecznie sprzyjają występowaniu nadkwasoty oraz refluxu, czyli cofaniu się treści żołądkowej.
Najczęstsze objawy zgagi podczas ciąży
Charakterystyczne objawy zgagi w ciąży są dość łatwe do rozpoznania przez przyszłe mamy. Najczęściej kobiety skarżą się na uczucie pieczenia za mostkiem, pieczenie w przełyku, gorycz lub kwaśny posmak w ustach, odbijanie, niestrawność, a nawet bóle zamostkowe. Dolegliwości mogą nasilać się podczas pochylania, dźwigania i pozycji leżącej, przez co bywają szczególnie dokuczliwe w nocy i mogą utrudniać sen. Zdarza się, że zgaga powoduje również wymioty oraz uporczywą czkawkę, a jeśli dolegliwości te pojawiają się po każdym posiłku, znacząco obniżają komfort życia ciężarnej.
Dlaczego przyszłe mamy są bardziej narażone na refluks?
Ciąża to czas, w którym w ciele kobiety zachodzi wiele zmian. Wysoki poziom progesteronu odpowiada nie tylko za utrzymanie ciąży, ale także wpływa na zwolnienie motoryki przewodu pokarmowego i rozluźnienie mięśni przełyku. Efektem jest łatwiejszy powrót kwaśnej treści pokarmowej do przełyku. Do tego dołącza mechaniczny ucisk rosnącej macicy, który pogarsza opróżnianie żołądka i sprzyja wystąpieniu zgagi, nawet przy niewielkiej ilości spożytego jedzenia. U niektórych kobiet objawy pojawiają się już w pierwszym trymestrze, ale u większości nasilenie występuje w drugim i trzecim trymestrze, kiedy brzuch rośnie najszybciej, a w organizmie jest już bardzo wysoki poziom hormonów.
Jak rozpoznać zgagę i odróżnić ją od innych dolegliwości?
Chociaż pieczenie za mostkiem i w gardle jest dość charakterystyczne, przyszłe mamy czasem obawiają się, czy zgaga nie jest objawem groźniejszego schorzenia. W typowej zgadze objawy najczęściej pojawiają się po posiłkach, po zbyt tłustym lub ostrym jedzeniu albo podczas leżenia. Uczucie kwaśności i odbijanie są dominujące, a czasami towarzyszy im także mdłości lub przejściowe bóle w okolicy żołądka. Jeżeli zgaga nie ustępuje po modyfikacji diety i stylu życia albo towarzyszą jej silne bóle, trudności w przełykaniu lub wymioty powtarzające się wiele razy dziennie, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, aby wykluczyć poważniejsze choroby układu pokarmowego.
Zmiana nawyków żywieniowych a zgaga w ciąży
Podstawą łagodzenia zgagi w ciąży jest zdrowa dieta i zmiana nawyków żywieniowych. Przyszłe mamy powinny jeść często, ale w niewielkich ilościach, starannie przeżuwać kęsy i unikać pośpiechu przy stole. Szczególnie ważne jest, aby unikać potraw tłustych, smażonych, bardzo ostrych i mocno przyprawionych, ponieważ nasilają one produkcję kwasu solnego. Szkodliwe mogą być też produkty wysoko przetworzone, gazowane napoje, kawa, herbata, słodycze (zwłaszcza czekolada), owoce cytrusowe, pomidory, warzywa cebulowe oraz pieczywo na zakwasie. Ostatni, lekki posiłek najlepiej zjeść minimum 3-4 godziny przed snem, aby zminimalizować zgagę nocą. Bardzo ważne jest także, aby po jedzeniu nie kłaść się natychmiast, lecz odczekać co najmniej 2 godziny.
Domowe sposoby na pieczenie w przełyku
Istnieje wiele bezpiecznych, domowych sposobów na łagodzenie zgagi w ciąży. Jednym z nich jest sięganie po migdały – ich składniki działają zobojętniająco na kwas żołądkowy. Przyszłe mamy często korzystają ze szklanki mleka, jogurtu, kefiru lub maślanki, które również przynoszą szybką ulgę. Bardzo korzystne działanie wykazuje kleik z siemienia lnianego, który powleka śluzówkę i chroni ją przed podrażnieniem. Pomocne są także napary z ziół – najczęściej polecane to rumianek i imbir, choć imbiru nie powinny stosować kobiety z nadciśnieniem. Ostrożnie należy podchodzić do mięty, która co prawda jest znana z właściwości łagodzących, ale u niektórych może nasilać wydzielanie soków żołądkowych. Ważne, aby każde nowe zioło konsultować z lekarzem lub farmaceutą.
Bezpieczne zioła i produkty apteczne dla ciężarnych
W przypadku, gdy domowe metody zawiodą, można sięgnąć po wybrane zioła oraz produkty apteczne przeznaczone specjalnie dla kobiet w ciąży. Do bezpiecznych zaliczają się przede wszystkim preparaty zawierające węglan wapnia, węglan magnezu oraz alginiany sodu – te składniki neutralizują kwas solny w żołądku i chronią śluzówkę przełyku. W aptece dostępne są także mleczka na bazie aluminium czy pastylki na zgagę, ale każdorazowo ich wybór powinien być konsultowany z lekarzem. Nie wszystkie leki na zgagę są odpowiednie w okresie ciąży, dlatego nie należy nigdy stosować środków farmakologicznych na własną rękę.
Czego unikać, gdy pojawia się zgaga ciążowa?
Nie wszystkie popularne sposoby na zgagę są bezpieczne dla kobiet spodziewających się dziecka. Szczególnie ostrożnie należy podchodzić do stosowania sody oczyszczonej i octu jabłkowego. Choć neutralizują kwas solny i przynoszą szybką ulgę, ich długotrwałe stosowanie może zaburzać gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu, wywoływać biegunki oraz prowadzić do innych powikłań. Tak samo część ziół, takich jak dziurawiec, koper włoski czy kwiat lipy, nie jest zalecana kobietom w ciąży, ponieważ mogą wywoływać niekorzystne reakcje lub nawet stanowić zagrożenie dla płodu.
Styl życia i proste triki na zgagę u kobiet w ciąży
Zmiana stylu życia to nie tylko dieta. Warto zadbać o komfort podczas odpoczynku – leżenie na lewym boku może zmniejszyć ucisk macicy na żołądek i zminimalizować cofanie się kwasów. Zaleca się rezygnację z obcisłych ubrań, które sprzyjają uciskowi na jamę brzuszną. Umiarkowana aktywność fizyczna oraz unikanie stresujących sytuacji również mają znaczenie dla ogólnego funkcjonowania układu pokarmowego i mogą ograniczyć pojawianie się zgagi.
Kiedy udać się do lekarza z powodu refluksu w ciąży?
Zgaga w ciąży, choć bardzo dokuczliwa, zwykle nie zagraża zdrowiu mamy i dziecka. Jeżeli jednak objawy są bardzo silne, nie ustępują po wdrożeniu domowych metod i zmiany diety lub towarzyszą im inne niepokojące symptomy, należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym ciążę. Specjalista zaleci wtedy bezpieczne preparaty lub zleci dodatkowe badania, by sprawdzić, czy za zgagą nie kryje się poważniejsze schorzenie.
Czy można całkowicie zapobiec zgadze w ciąży?
Mimo licznych zalecanych metod, nie da się całkowicie zagwarantować, że zgaga w ciąży nie wystąpi. W dużej mierze odpowiadają za nią czynniki hormonalne oraz fizjologiczne, na które kobieta nie ma wpływu. Jednak właściwa dieta, systematyczność posiłków, unikanie pokarmów nasilających objawy oraz zdrowy styl życia pozwalają znacząco ograniczyć częstotliwość i intensywność tej uciążliwej dolegliwości. Dla większości mam zgaga ciążowa ustępuje samoistnie po porodzie, a jej objawy, choć męczące, nie są groźne ani dla nich, ani dla dziecka.
Dbałość o codzienne nawyki, wybór bezpiecznych środków łagodzących oraz świadome unikanie czynników zaostrzających zgagę to najskuteczniejsze metody na jej opanowanie. W razie wątpliwości warto zawsze omówić swoje objawy z lekarzem lub farmaceutą, by bezpiecznie przejść przez wyjątkowy czas ciąży bez zbędnego dyskomfortu.
Nazywam się Michał Stajeski i piszę artykuły na bloga o rodzicach. Moje teksty są poświęcone wyzwaniom, radościom oraz trudnym momentom związanym z wychowywaniem dzieci. Z pasją dzielę się swoimi doświadczeniami, przemyśleniami i poradami, które mogą pomóc innym rodzicom.